بررسی تناسبات و تزئینات ورودی مساجد صفوی اصفهان (بررسی موردی: مساجد علی، جامع عباسی، شیخ لطف الله، حکیم و چهارباغ

مسجد به عنوان یکی از شاخص ترین گونه ها، در مطالعات معماری همیشه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. توجه به ساخت مسجد و دقت معماران در به کارگیری حد اعلای فن و هنر موجب شده تا همیشه بهترین نمونه جهت مطالعه ی سیر تحول و تطور کلیت معماری ایرانی اسلامی و یا جزییاتی از آن باشد. از مهمترین بخش های تشکیل دهنده ی کالبد مسجد فضای ورودی است. این عنصر از سویی رابط بین فضای درون و بیرون بنا و از سوی دیگر دارای کارکرد شهری و معیاری جهت تشخیص ارزش و هویت معماری مسجد به حساب می آید؛ از همین رو نسبت به سایر بخش ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در پژوهش حاضر تلاش گردید تا با انتخاب پنج نمونه از مساجد دوره ی صفوی در شهر اصفهان، ابعاد گوناگون فضای ورودی مورد بررسی، تحلیل و مقایسه قرار گیرد. این پژوهش بر مبنای الگوهای نظری معماری و به روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است؛ با اتکا به بررسی های کتابخانه ای و میدانی داده های اولیه ی مورد نیاز به دست آمده و سپس نمونه ها به روش تطبیقی مقایسه شده اند. در نهایت پس از استخراج اطلاعات، تحلیل و پالایش یافته ها، فرضیه ها مورد سنجش و بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصل نشان می دهد عنصر ورودی از جنبه های گوناگون در دوره ی صفوی دستخوش تغییرات بنیادین گردیده است. "درک بیشتر معماران از تأثیر فضا بر روی انسان" و نیز "کاربرد هندسه و تناسبات معین در خلق فضاها و ساخت اجزا"، تغییرات چشمگیری را در نحوه ی ورود به بنا، فضاهای ورودی، تناسبات پلان و نما و نیز تزیینات ایجاد نمود که می توان از آن ها اصول و قوانین خاصی را در طراحی ورودی این دوره استخراج کرد؛ بسیاری از این اصول به عنوان الگو در دوره های بعد نیز تکرار شدند.